استفاده از دستگاه های مکانیزه در تولید مواد لبنی بخصوص در مناطق روستایی بسیار گسترده تر از گذشته شده است. در برخی از روستا ها بخصوص روستاهایی با جمعیت کم ، همسایه ها اقدام به تهیه ی دستگاه های مخصوص تولید مواد لبنی کرده و با استفاده از این دستگاه ها شرایط را برای تولید محصولات فراهم کرده اند. از جمله ای این دستگاه ها می توان به انواع خامه گیر ، کره گیر و ... اشاره کرد.

خامه گیر اولین دستگاهی می باشد که در مرحله ی پروسس شیر انجام میگیرد. در این دستگاه چربی شیرگرفته میشود . چربی گرفته شده به صورت خامه مورد استفاده قرار میگیرد و از شیر هم میتوان برای تهیه ماست و پنیر و ... استفاده کرد .

شیری که از این مرحله باقی میماند شیر کم چرب است. البته توجه داشته باشید که میزان چربیگیری در این دستگاه قابل تغییر می باشد و از این رو می توان چربی شیر باقی مانده را تنظیم کرد.

بخشی از این دستگاه که به صورت مستقیمی با شیر در ارتباط است باید بدنه ای از جنس استیل نگیر داشته باشد . تمامی پیاله های دستگاه که میزان چربی را مشخص می کنند نیز باید از استیل نگیر ساخته شده باشند.

علاوه بر موارد اشاره شده دستگاه باید بدنه ای مستحکم داشته باشد تا در زمان چربی گیری از شیر دچار لرزش نشده و راندمان ان کاهش پیدا نکند .

دستگاه خامه گیر به دو صورت در بازار موجود می باشد. یک نمونه به صورت تمام اتوماتیک عمل میکند و نمونه ای دیگر که به ان چرخ شیر نیز گفته میشود عملکردش به صورت دستی بوده و چربی گیری در ان با چرخاندن دسته ی مخصوص در ان انجام میگیرد .

علاوه بر این دستگاهی دیگر نیز به نام کره گیر وجود دارد. کره گیر نیز دارای سیستمی مخصوص به منظور خارج کردن چربی از ماست می باشد. در این مرحله ماست انقدر زده می شود که کره ی داخل ان خارج شود . مواد باقی مانده به عنوان دوغ قابل استفاده خواهد بود .

کره گیر ها در نمونه های خانگی و کارگاهی عملکردی بسیار ساده دارند . این دستگاه ها یک انبرک بلند دارند که به وسیله ی موتور دستگاه چرخانده میشود . این چرخش سبب همزنی یکدست ماست میشود . توجه داشته باشید که یک دهم ظرفیت کره گیر باید از اب تشکیل شده باشد و ماست مورد استفاده نیز از چربی بالایی برخوردار باشد.

در گذشته برای کره گیری از وسیله ای به نام مشک استفاده میشد . این وسیله که از جنس پوست بز ساخته میشد به صورت مرتبی توسط اپراتور زده میشد و در نتیجه کره از ماست خارج میشد.

از دیگر موارد قابل اشاره می توان به تولید دستگاه های کوچک برای کره گیری اشاره کرد. کره گیر های کوچک خانگی توانایی تولید کره از 5 لیتر ماست را نیز دارند. این نوع از کره گیرها نیز دارای چرخنده ای می باشند که با چرخیدن با سرعتی ثابت در کمتر از 2 ساعت کره را از ماست جدا کرده و اماده می کنند.

از دیگر دستگاه ها که کمتر مورد استفاده قرار میگیرند می توان به ماستبند اشاره کرد. این دستگاه شرایط دمایی و رطوبتی مورد نیاز برای درست شدن ماست را فراهم کرده و بدین ترتیب ماست به راحتی تهیه میشود.

کره گیر از جمله ابزارهایی می باشد که در سالیان اخیر به صورت گسترده ای در منازل نیز مورد استفاده قرار میگیرد. این نوع از دستگاه ها به آسانی امکان تبدیل ماست به کره را برای کاربر فراهم میکنند و از این رو ابزاری مناسب برای استفاده در محیط های خانگی محصوب می شوند.

این نوع از دستگاه ها دارای ویژگی هایی خاصی هستند که یکسری از آنها استاندارد مصرف بوده و یکسری دیگر نیز به عنوان تکنولوژی در دستگاه های خانگی اضافه شده اند.

تمامی عوامل اشاره شده به صورت مستقیمی بر قیمت کره گیر تاثیر میگزارند. عوامل دیگری نیز هستند که تاثیر ملموسی بر قیمت کره گیر ها میگزارند که در ادامه به معرفی انها میپردازیم.

یکی از عواملی که بر روی مشخصات فنی تاثیر گذار است موتور دستگاه می باشد. موتور باید اولا تناسبی با مخزن دستگاه داشته باشد. بدین معنا که اگر مخزن دستگاه اندازه ی بزرگی دارد ، موتور هم باید قدرت بیشتری داشته باشد. برخی از تولید کنندگان متاسفانه این مورد را در نظر نگرفته و از موتورهایی ضعیف استفاده میکنند که همین امر سبب کاهش راندمان دستگاه و فشار بالا به موتور میشود . در نتیجه ی این امر طول عمر دستگاه کاهش محسوسی خواهد داشت.

مورد بعد توجه به جوش صحیح و مونتاژ دقیق دستگاه می باشد. منظور از این مورد سرهم بندی دقیق و اصولی دستگاه می باشد. با توجه به اینکه دستگاه با مایعات سروکار دارد ، نباید هیچ روزنه ای برای ورود الودگی و یا خروج مایع در داخل دستگاه وجود داشته باشد. این مورد بخصوص زمانی که دستگاه در مراحل پایانی عملکرد بوده و کره از مایع جدا شده است بوجود می آید.

بدنه دستگاه از دیگر مواردی می باشد که بر قیمت دستگاه تاثیر مستقیمی می گذارد. دستگاههای کره گیری با دو نوع بدنه تولید میشوند. بدنه ی استیل و بدنه الومینیوم . البته با بدنه پلاستیکی ABS هم تولید میشوند که مدنظر ما نمی باشد.

بدنه ی الومینویم قیمت بالاتری نسبت به بدنه ی استیل دارد. این بدنه مقاومت بدنه ی بیشتری داشته و طول عمر آن نیز نسبت به بدنه استیل میتوان گفت بالاتر است.

برخی از تولید کنندگان از ورقه های نازک در بدنه استفاده میکنند که بالطبع در کاهش هزینه ها تاثیرگذار است. این نوع از بدنه ها هم درصورتی که جوش مناسبی داشته و مونتاژ درستی داشته باشد برای استفاده در خانه گزینه ی مناسبی است.

از دیگر عواملی که می تواند تاثیر بسزایی در قیمت دستگاه کره گیری داشته باشد میتوان به سیستم های اضافی موجود در دستگاه اشاره کرد . برخی از تولید کنندگان امکان تنظیم سرعت چرخش چرخاننده ی دستگاه را فراهم کرده اند که از این طریق میتوان زمان تولید را مشخص کرد البته عمکرد استاندارد که ممکن است تا 2 ساعت طول بکشد ، محصول باکیفیتتری را تولید خواهد کرد.

از دیگر موارد می توان به قرار دادن شلنگ یا شیر خروجی مایع داخل دستگاه اشاره کرد. در این مورد نیز امکان تخلیه سریعتر و بهتر دوغ مانده در داخل دستگاه بوجود خواهد آمد.

گارانتی و خدمات پس از فروش مناسب نیز در افزایش قیمت دستگاه تاثیر گذار است. تولید کننده ای که تعهد به تولید محصول باکفیت دارد باید خدمات پس از فروش مناسبی نیز برای دستگاه خود در نظر بگیرد، در نتیجه این امر گارانتی معتبر و وجود خدمات پس از فروش پاسخ گو و واقعی باعث افزایش قیمت دستگاه می شود که گاها به صورت افزایش قیمت بر اساس برند دستگاه خود را نشان میدهد.

شیرسردکن از جمله ابزارهایی می باشد که استفاده ی زیادی بخصوص در کارگاه های لبنیاتی برای سالم نگهداشتن شیر دارد. این وسیله که به چیلر شیر نیز معروف است دارای سیستم خنک کننده و همزن مخصوصی می باشد که به صورت تمام وقت روشن بوده و دمای شیر را در حد استاندارد نگه میدارد.

نگه داشتن دمای شیر در این حد، سبب جلوگیری از ورود آلودگی ها به داخل شیر خواهد شد و بدین ترتیب میتوان شیر را برای مدتی مشخص در این دما نگه داشت.

این دستگاه دارای ویژگی هایی می باشد که در زمان خرید آن باید به آن توجه کنید که در ادامه به معرفی برخی از این ویژگی ها خواهیم پرداخت . برخی از موارد میتواند بر قیمت شیرسردکن تاثیر مستقیمی بگذارد که انها را نیز معرفی خواهیم کرد .

بدنه دستگاه :

بدنه شامل دو قسمت میشود . یک قسمت بدنه داخلی یا همان مخزن داخلی می باشد. مخزن داخلی باید حتما از جنس استیل ضدزنگ بهداشتی تولید شود. دلیل این امر جلوگیری از امکان زنگ زدگی این قسمت می باشد که به طور مستقیمی با مواد لبنی در ارتباط است. این مورد یکی از استاندارد های موجود در این صنعت می باشد.

بدنه بیرونی دستگاه نیز باید از جنسی ساخته شود که امکان زنگ زدگی در آن وجود نداشته باشد چرا که پساز هر بار تخلیه دستگاه ، دستگاه به صورت کامل شستشو میشود و این امر به دلیل جلوگیری از بروز بیماری ها از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

این نوع از استیل باید جزو استیل های نگیر و غیرمغناطیسی باشند که به صورت صددرصدی در مقابل زنگ زدگی ها ایمن هستند.

چرخاننده و موتور آن :

همانطور که اشاره شد بر روی دستگاه شیرسردکن یک چرخاننده مخصوص قرار داده شده است. این چرخاننده اقدام به چرخاندن و مخلوط کردن شیر با سرعتی کم و ثابت میکند تا از ته نشینی و چسپیدن چربی به دیواره جلوگیری کند.

موتور این چرخاننده برحسب اندازه ی مخزن انتخاب میشود. همینطور خود چرخاننده دارای بدنه ای از جنس استیل نگیر و بهداشتی می باشد تا به صورت کامل در مقابل زنگ زدگی در امان باشد.

سیستم خنک کننده :

دیگر مورد بسیار مهم در این دستگاه سیستم خنک کننده ی دستگاه می باشد . این سیستم به صورتی طراحی شده است که بتواند در مدت زمانی کوتاه دمای مخزن را افزایش دهد. در این سیستم میله های مخصوص اوبراتور دور تا دور مخزن پیچانده شده و با کاهش دمای این میله ها دمای مخزن نیز کاهش پیدا میکند.

سیستم خنک کننده همچنین دارای یک دماسنج در داخل مخزن می باشد که به سیستم کنترل خارج از دستگاه متصل است. در خارج از دستگاه کاربر بر اساس پنل موجود بر روی دستگاه می تواند دمای مورد نظر را تنظیم کند. بدین ترتیب موتور دمای مخزن را در یک بازه ی دمایی مشخصی نگه میدارد و با افزایش دما موتور شروع به کار کرده و با رسیدن به محدوده ی مورد نظر به حالت اماده به کار میرود. این امر در بهبود راندمان و همینطور کاهش مصرف و افزایش طول عمر دستگاه تاثیر بسزایی خواهد داشت.

عایق بندی :

با توجه به شرایط کنونی که قطعی برق افزایش یافته است، استفاده از دستگاهی که بتواند برای چند ساعت دمای مایع داخل خود را ثابت نگهداری از اهمیت بالایی برخوردار شده است. از این رو در دستگاه های شیرسردکن استاندارد، دستگاه دارای عایق بندی مخصوصی می باشد. این نوع از عایق بندی بیشتر شامل تزریق فوم می باشد که از این رو می تواند چند ساعت بسته به دمای محیطی دمای داخل مخزن را خنک نگهدارد و از اسیب به مواد جلوگیری کند.

تولید مواد لبنی در خانه میتواند تجربه ای جذاب و متفاوت باشد که در صورت رعایت اصول تولید این مواد می تواند کیفیت بسیار خوبی را به افراد تحویل دهد. از جمله ی این دستگاه ها می توان به دستگاهی به منظور تولید کره اشاره کرد که به آن کره گیر می گویند. همانطور که از نام دستگاه بر می آید ، دستگاه عمل جداسازی کره را انجام خواهد داد . در نمونه های خانگی و کارگاهی دستگاه کره گیر، از ماست برای کره گیری استفاده میشود.

این ماست باید ماست پرچربی باشد که به تازگی درست شده اند. توجه داشته باشید که هر چقدر میزان چربی ماست بیشتر باشد کره ی بیشتر و با کیفیت تری گرفته میشود. در ادامه به فرایند تولید کره خواهیم پرداخت .

کره ها در واقع چربی داخل ماست می باشد که در صورتی که ماست به صورت مداوم زده شود از ماست جدا خواهد شد. در دستگاه های کره گیری برقی مقداری اب به ماست قاطی می کنند چون ماست های پرچرب سنگین هستند و با اضافه کردن آب به انها می توان در همزنی بهتر انها و سرعت جداسازی بهتر کره از ماست کمک کرد .

همچنین توجه داشته باشید که میزان اب باید یک به ده باشد . بدین معنا که اگر 9 لیتر ماست ریخته میشود باید 1 لیتر نیز اب ریخته شود . سعی کنید اب از نوع اب مقطر باشد تا تاثیر خاصی در سنگی مواد تولیدی نداشته باشد .

مواد باقی مانده در داخل دستگاه از طریق شیر مخصوص موجود در داخل دستگاه به بیرون از دستگاه منتقل می شوند که در نتیجه ی آن می توان دوغ تولید را از دستگاه خارج کرد. خارج کردن دوغ توسط شیر تخلیه صورت میگیرد و کار آسانی است.

دستگاه های کره گیر از ماست ، دارای یک مخزن از جنس استیل بهداشتی می باشند تا در مقابل زنگ زدگی ها ایمن بوده و الودگی وارد مواد غذایی نشود. از سویی دیگر این دستگاه ها دارای یک اهرم هستند که به صورت مداوم می چرخد. این اهرم ماست و آب را به صورت منظمی هم میزند و در نتیجه سنگینی ماست که همان کره می باشد از ماست جدا شده و در قسمت بالایی تجمع میکند. پس از اتمام دستگاه می توان اقدام به برداشت مواد جداشده از هم کرد .

کره ی تولید شده به این روش بسیار خوشطعم می باشد که البته ارتباط مستقیم با شیر و کیفیت ماست تولیدی نیز دارد ولی به طور کلی کره تولیدی از ماست طعم بهتری نسبت به کره هایی دارد که به صورت مستقیم از شیر گرفته می شوند .

بسته به نوع طراحی دستگاه امکان دارد موتور دستگاه در قسمت فوقانی قرار گیرد یا در قسمت تهتانی باشد . .نمونه هایی که دارای موتور در قسمت بالایی هستند غالبا برای استفاده در دستگاه هایی با حجم کم مناسب می باشند. در این بین نمونه هایی که موتور انها در قسمت تهتانی قرار دارد، امکان کره گیری در دستگاه هایی با ظرفیت 250 لیتری را نیز دارند . بهترین شرایط برای این دستگاه ها زمانی حادث میشود که موتور از سیستم تسمه فولی برای چرخاندن اهرم استفاده کند. در این حالت فشار وارده به موتور کاهش پیدا کرده و در نتیجه تاثیری مستقیم در افزایش طول عمر دستگاه و همینطور عملکرد مداوم اهرم دارد.

کارگاه لبنیاتی یه محیط کوچیکی هست که در اونجا محصولات لبنی مثل شیر ، ماست ، پنیر کره دوغ و ... برای ارائه به بازار اماده میشن . این کارگاهها هم میتونن خیلی بزرگ باشن و هم اینکه خیلی کوچیک و جمع و جور در حد روزی چند کیلو ! بسته به اینکه چه میزان قراره تولید داشته باشید و چقدر هزینه میتونید کنید این کارگاه میتونه بزرگ یا کوچیک باشه. از جمله مورادی که تو این کارگاه ها نیاز هست میشه به تجهیزات زیر اشاره کرد :

- دستگاه شیر سرد کن

این دستگاه یه دستگاه مخصوص برای خنک نگهداشتن شیر هست که حتما باید در کارگاه لبنیاتی موجود باشه ! تو کارگاههای خیلی کوچیک نیاز به این دستگاه نیست و شیر رو میشه داخل یخچال هم نگهداشت . باید دقت کنید که شیر اصلا نباید بیرون نگهداری بشه و سریعا باید منتقلش کنید داخل یه محفظه ی خنک که این دستگاه اسمش شیرسردکن هست.

- دستگاه کره گیر :

این دستگاه هم استفاده ی خیلی زیادی داخل کارگاه های لبنیاتی داره . کره گیرها رو با توجه به مخزن های اونها اندازه گیری میشن . یه سری کره گیر داریم که در خط تولید کارخانه های بزرگ و کوچیک هم استفاده میشه که مستقیما از شیر کره میگیره ! اینها منظور این مقاله نیستن ! این دستگاه ها پیچیدگی های زیادی دارن و با توجه به طراحی خاصشون هزینه ی بالایی هم نیاز دارن.

کره گیر کارگاهی مد نظر ما کره رو از ماست تولید میکنه ! عموما تولید کننده های کارگاهی دو نوع ماست درست میکنن . شیر که وارد خط تولید میشه به دو قسمت تقسیم میشه . یک شیر برای تولید ماست کم چرب و البته خامه میره و یک شیر برای تولید ماست پرچرپ و البته کره و دوغ میره !

قسمتی که در برای تولید ماست کم چرب میره اول خامه گیری میشه . دستگاه خامه گیر به روشی سنگینی شیر رو گرفته و در نتیجه خامه از شیر جدا میشه . از اون شیر باقی مونده برای تولید ماست محلی کم چرب به صورت گسترده ای استفاده میشه . خامه هم به صورت جداگانه فروخته میشه .

در مقابل در قسمتی که شیر پرچرب به ماست تبدیل میشه ، مقداری کمی از این ماست به بازار عرضه میشه که خوب قیمت بالاتری نسبت به ماست معمولی سنتی داره . باقی ماست پرچرب داخل دستگاه کره گیری قرار میگیره . این کره گیر کارگاهی ماست رو اینقدر میزنه که کره ی ماست به قسمت بالای ماست میاد و بعد از حدودا یک ساعت (البته بسته به مقدار موادی که داخل دستگاه هست) میشه کره رو برداشت . اب باقی مونده هم در اصل همون دوغه که بسیار هم با کیفیت هست.

بعد از برداشت با توجه به نوع ماده بسته بندی های مختلفی میتونن داشته باشن که هم میشه اتوماتیک باشه و همین اینکه به صورت سنتی به بازار عرضه بشن.

البته در این کارگاه ها پنیر هم تولید میشه که بیشتر پنیر توسط دستگاه اماده و پروسس میشه . با توجه به اینکه پنیر حساسیت بسیار بالایی داره و از نظر بهداشتی باید به دقت بررسی بشه ، امکان تولید پنیر به تمامی کارگاه های لبنیاتی داده نمیشه و فقط در کارگاه هایی که ابزار مخصوص دارن اینکار انجام میگیره .

کره گیر ها ابزاری برای خارج کردن کره از ماست می باشند. این ابزارها دارای سیستم مخصوصی می باشند که با گردش مداوم خود شرایط را برای جدا کردن کره از ماست مهیا می کنندو پس از چند ساعت کره به قسمت فوقانی دستگاه امده و امکان جداسازی ان از ماست فراهم میشود. در انتخاب کره گیر به موار زیر توجه کنید :

- بدنه : بدنه دستگاه شامل دو بخش می باشد ، یک بدنه ی داخلی و دو بدنه ی خارجی دستگاه . بدنه ی داخلی که همان مخزن می شود باید از استیل نگیر تولید شده باشد. دلیل این امر جلوگیری از زنگ زدگی مخزن می باشد، زنگ زدگی می تواند سبب الوده شدن مواد تولیدی شده و اسیب بهداشتی بالایی ایجاد کند .

از این رو مخزن داخلی حتما باید از استیل تولید شود .

مخزن خارجی نیز باید از جنسی باشد که طول عمر مناسبی داشته باشد .

به طور کلی در دستگاه های خانگی ، به دلیل یکپارچه بودن مخزن و بدنه از استیل نگیر و آلومینیوم به عنوان بدنه استفاده میشود. این چنین سیستمی در افزایش طول عمر دستگاه نیز بسیار مفید بوده و امکان استفاده از دستگاه برای مدت زمانی طولانی را مهیا می کند.

- موتور : موتور از دیگر بخش های بسیار مهم دستگاه های کره گیری می باشد. این بخش باید توان چرخاندن چرخاننده ی دستگاه را به صورت کامل داشته باشد. از این رو موتور نسبت به اندازه ی مخزن استفاده میشود .در نمونه های کوچک امکان استفاده از کره گیر هایی با موتور در قسمت فوقانی دستگاه نیز مهیا شده است. اما بهتر است در مدل هایی با ظرفیت بالاتر از کره گیر با موتور تهتانی استفاده شود.

در این مدل ها موتور در قسمت انتهایی قرار میگیرد و چرخاننده در انتهای ظرف قرار دارد.

این سیستم امکان استفاده از تسمه فولی را به موتور میدهد. با بهره مندی از تسمه فولی طول عمر موتور افزایش یافته و دستگاه بدون ضربه و به راحتی کار میکند .

-شیر تخلیه : از دیگر موارد مهم در دستگاه های کره گیر خانگی و کارگاهی که کره را از ماست استخراج می کنند روشی برای خالی کردن دوغ باقی مانده در داخل مخزن می باشد. در این سیستم ها ماست انقدر زده میشود که کره روی سطح مخزن جمع میشود. در مقابل بعد از این فرایند دوغ در داخل دستگاه باقی می ماند. دوغ باقیمانده را می توان به وسیله ی شیلنگ های مخصوص تخلیه که در دستگاه تعبیه میشود به بیرون از مخزن منتقل کرد.

از موارد مهم در تهیه کره در خانه می توان به شرایط زیر اشاره کرد :

- توجه داشته باشید که حتما باید درصدی از حجم داخل مخزن اب باشد . برای مثال اگر قصد ریختن 10 لیتر مواد به داخل دستگاه را دارید ، 9 لیتر ماست ریخته و 1 لیتر باقی مانده را از آب ولرم استفاده کنید . بدین ترتیب هم دوغ مناسبی بدست می آید و هم کره ی تولیدی به خوبی استخراج خواهد شد .

- سعی کنید ماست مورد استفاده دارای حداکثر مقدار چربی باشد. بدین منظور نباید شیر تولیدی قبل از تبدیل شد به ماست از دستگاه های خامه گیری عبور داده شده باشد.

استفاده از تجهیزاتی که مکان تولید مواد لبنیاتی را با سرعت بالاتر و دقت بیشتری مهیا می کنند می تواند در بهبود ارائه ی این محصولات به کاربران تاثیر بالایی داشته باشد. از این رو می باشد که بسیاری از تولید کنندگان سنتی مواد لبنی نیز رو به استفاده از تجهیزات برقی اورده اند تا بتوانند میزان تولید خود را به مقدار قابل توجهی افزایش دهند.

از جمله تجهیزاتی که به صورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرد می توان به موارد زیر اشاره کرد :

کره گیر : کره گیر برقی وسیله ای مخصوص است که امکان تولید کره از ماست را فراهم می کند. این دستگاه دارای یک موتور بوده که چرخاننده ای مخصوص را به طور متناوت و با سرعتی ثابت می چرخاندن. لازم به توضیح می باشد که در این دستگاه ها به ازای 90 درصد ماست از 10 درصد اب نیز استفاده میشود تا فرایند با سهولت بیشتری انجام گیرد. در نتیجه ی این امر کره گیری به صورت کامل انجام گرفته و کره به روی سطح ماست می آید.بهره مندی از این روش سبب افزایس سرعت تولید کره می شود که میتوان در مدتی کوتاه مقدار زیادی کره تولید کرد .

همچنین چرخش مداوم سبب خارج کردن کامل کره از مایع میشود که در نتیجه ی ان میزان کره ی تولیدی نیز نسبت به روش های سنتی به میزان قابل قبولی افزایش می یابد.

کره گیر ها دارای نمونه های مختلف خانگی و کارگاهی می باشند که نمونه های خانگی کره را از ماست گرفته و نمونه های صنعتی اقدام به کره گیری از شیر می کنند. به همین جهت می باشد که طعم کره ی دستگاه های کره گیر خانگی خوشطعم تر از کره ی تولیدی صنعتی می باشد .

خامه گیر : از دیگر دستگاه های مورد اشاره می توان به خامه گیرها اشاره کرد. این دستگاه ها خامه را از شیر جدا میکنند . فرایند جداسازی خامه از شیر به وسیله ی دستگاه خامه گیر به گونه ای انجام میشود که چربی و سنگینی شیر گرفته شده و از خروجی جداگانه ای خارج می شود . به دلیل چنین عملکردی به این سیستم سیستم سپراتور نیز گفته میشد. عمل جدا کردن باید بر روی شیری انجام گیرد که مقداری گرم شده باشد ، بدین ترتیب خامه اسانتر قابلیت جدا شدن از شیر ار دارا می باشد.

خامه گیرها که به صورت سنتی به انها چرخ شیر نیز گفته میشود دارای دو نوع دستی و برقی می باشند. نمونه های دستی دارای کی اهرم بوده که اهرم به صورت مداوم چرخیده و خامه را از شیر میگیرند. این روش به دلیل نیاز به چرخش مداوم سختی خاص خود را دارد . نیاز به نیروی کار بیشتر در این امر ضروری می باشد.

استفاده از تمامی این موارد در سرعت بخشیدن به تولید مواد بسیار تاثیر گذار می باشد و بدین ترتیب امکان تولید مواد لبنی را برای تولید کننده به مقدار بیشتری افزایش می دهد. هر چند قیمت اولیه ی این مواد به نظر بالا می اید اما افزایش سرعت تولید می تواند در مدتی کوتاه هزینه ی خرید دستگاه را جبران کند و بدین ترتیب در اینده ی ای نزدیک سود بالایی نسیب تولید کننده شود .

ماست ها در دو نوع پرچرب و کم چرب ساخته می شوند و هر کدام از آنها با قیمت مختلفی در مغازه ها و لبنیاتی ها به فروش می روند. اگر شما دارای یک مغازه لبنیاتی هستید باید هر دو نوع از این ماست را تولید کنید چرا که مردم هم ماست کم چرب و هم ماست پرچرب را مصرف میکنند. 

معمولا ماست های کم چرب و پر چرب دارای مواد معدنی و پروتئین های کسانی هستند و تنها تفاوت آنها در میزان چربی می باشد. ماست های پرچرب به این دلیل خوشمزه و خوش طعم هستند که دارای چربی حیوانی بالایی هستند اما در ماست های کم چرب این چربی اضافی گرفته می شود. 

به یاد داشته باشید که هر چه قدر میزان چربی یک ماست کمتر باشد کلسیم و دیگر مواد معدنی آن به خوبی جذب بدن می شود. اگر جزو کسانی که زیاد ورزش می کنید به راحتی می توانید ماست پرچرب مصرف کنید چرا که چربی جذب شده در اثر مصرف ماست پر چرب با ورزش و تحرک کاملا آب شده و تبدیل به انرژی خواهد شد اما اگر جزو کسانی هستید که ساعت زیادی از روز را می نشینید باید از خوردن ماست پرچرب و به طور کلی غذاهای دارای چربی زیاد خودداری کنید چرا که این غذاها به مرور زمان سبب افزایش فشار خون و بسته شدن رگ های خون میشود که مشکلات مانند سکته قلبی به دنبال خواهد داشت.

البته این نکته را به یاد داشته باشید که ممنوعیت ماست پرچرب فقط برای افراد مسن و دارای مشکل قلبی است ، نوجوانان و کودکان به خوبی می توانند ماست پر چرب را هضم کنند چرا که پروتئین و چربی موجود در ماست برای سوخت و ساز و رشد بدن آنها لازم خواهد بود و به رشد بهتر آنها کمک خواهد کرد. با این حساب می توان گفت که ماست پرچرب برای افراد کم وسن  وسال و ماست کم چرب برای افراد دارای سن بالا و بیماری های قلبی توصیه می شود و شما به عنوان یک مغازه دار می تواند هر دو نوع از این ماست را تولید و روانه بازار کند.

یکی از مواردی که در روستاهای کوچیک اهمیت زیادی به اون داده میشه همکاری اهالی روستا برای پیشبردن کارهاشون هست. پس از سالها سفر در مناطق مختلف کشور اینبار راهم افتاده بود به یکی از روستاهای لرستان به نام روستای اقبال محمدولی ! روستایی کوچیک که تقریبا 100 نفر جمعیت داره که بیشتر جمعیت رو هم افراد کهن سال تشکیل میدن . بیشتر جوانهای روستا برای ادامه زندگی و کسب و کار رفتن شهر و تعداد کمی از مردم موندن داخل روستا. اما همین تعداد کم هم برای رفع نیازهای خودشون برخی از کارهای روستا رو تقسیم بندی کردن و بدین ترتیب می تونن کارهارو پیش ببرن. کار اصلی روستاییان کشاورزی و مداری هم دام داری هست. از طریق همین دامداری هم امرار معاش میکنن و هم اینکه غذای روزانه ی خودشون رو تهیه می کنن.

در کلیه ی مراحل زندگی در این روستا مثل تمامی روستاهای کشور خانم ها نقش بسیار مهمی در کارهای روزمره دارن و میشه گفت که حجم کاری بسیار بیشتری نسبت به مردهها دارن. نگهداری از کودکان ، تمیز کردن روزانه آغل ها ، کمک به اقایان سر زمین و همینطور در نگهداری از دام ها و جوجه ها و ... از مهمترین کارهایی هست که به صورت روزانه در حال انجام اونها هستن.

یکی از مواردی که من برای اولین بار در این روستا دیدم اتاقی کوچک بود که بهش میگفتن اتاق چرخ شیر ! تو این اتاق یه دستگاه دستی گذاشته بودن که اسمش رو میگفتن چرخ شیر . این چرخ شیر همون خامه گیر هست که البته این نمونش نمونه ی دستی بود .

برای استفاده از دستگاه یک گاز کوچیکی همونجا بود که شیر رو یکمی گرم میکردن و بعد شیر گرم شده رو داخل مخزن دستگاه میریختن. بعد به نوبت شروع به چرخوندن دسته ی دستگاه میکردن. اینجوری شیر با استفاده از روش های مختلفی که دقیقا اونجا متوجه نشدم چیه ! چربی یا سنگینی رو از شیر میگرفت و در ظرفی جداگانه قرار می داد.

جالب این بود که همه شیر هایی که اورده بودن رو قاطی میکردن و در نهایت هر کی مقدار مشخصی از مواد رو برمیداشت. این تقسیم بندی خیلی دقیق بود و از این جهت کسی هم اعتراضی به روند کار نمیکرد. این کار گروهی خیلی جالب بود برام چون کمتر جایی همچین موردی رو دیده بودم . با پرسشی که از اهالی خانه چرخ شیر کردم J گفتن که این دستگاه رو افرادی که میان با همدیگه خریداری کردن . روزهای فرد هفته خامه ها جمع اوری میشد و برای فروش توسط یکی از اقایان به شهر فرستاده میشد. روزهای زوج هم خامه ها رو بین هم تقسیم میکردن و خودشون در خونه ازش استفاده میکرد .

با دیدن این موراد و باتوجه به اشنایی اندک من با این جور دستگاه ها ، پیشنهاد دادم بهشون که از دستگاهی به اسم کره گیر هم استفاده کنن ! اینجوری میتونسن از اون خامه ای که برای خودشون میموند کره هم درست کنن. چون کره نیاز به دستگاه خاصی نداشت و با یه پوست بز هم میشد دستگاه کره زنی درست کرد ، همه اشنا بودن با روش درست کردنش ولی زمان زیادی که ازشون میگرفت سبب شده بود که بیخایال این کار بشن . بعد از توصیه ی من به فکر افتاده بودن که بتونن از این طریق هم بر درامدهاشون اضافه کنن.

در نوشته های بعدی از تجربه های بیشتری که تو این روستا کسب کردم براتون خواهم نوشت .

با شیوع پیدا کردن اپیدمی covid 19  توجه به اصول بهداشتی در تمامی قسمت های زندگی ما افزایش پیدا کرد . در مدتی کوتاه بسیاری از مردم مصرف مواد لبنیاتی سنتی را کنار گذاشتتند که شاید به دلیل ترس از عدم وجود بهداشت در خطوط تولیدی این موارد لبنی بود . این مورد سبب وارد کردن زیان بسیاری به دامداران شد و آنها نیز در جهت بهبود شرایط تمهیداتی را انجام دادند.

در واحد های کوچک روستایی و بخصوص در مواردی که شیردوشی از چند گاو شیرده در خانه ای روستایی انجام میگرفت، شرایط مقداری پیچیده تر بود . برای مثال شیر دوشی در این چنین مکان هایی به صورت دستی و سنتی انجام میگیرفت که با شیوع این اپیدمی توجه ها به این مورد بسیار افزایش یافت.

یکی از راه هایی که می توان برای بهبود شرایط چنین مکان هایی استفاده کرد ، بهره بردن از دستگاه های شیردوشی همچون شیر دوش بز می باشد که امکان شیردوشی از چندین بز را به صورت همزان و با سرعتی بالا مهیا می سارد.

شیر دوش ها ابزارهایی برقی و یا دستی می باشند که امکان شیردوشی از دام ها را با سرعتی بالاتر و بدون نیاز به حضور فیزیکی کاربر انجام میدهند .این دستگاه ها درای دو نمونه ی برقی و دستی می باشند :

شیر دوش بز برقی :

این دستگاه دارای قطعاتی مخصوص به منظور شیر دوشی می باشد. شیر دوش های برقی دارای قطعه های مختلفی می باشند. یکی از این قطعات خرچنگی نام دارد که چندین لاینر برروی ان قرار گرفته اند. این قطعات به پستان دام متصل شده و عمل شیر دوشی را با استفاده از تکنولوژی شیر دوشی نبضی انجام میدهند.

شیردوشی نبضی چندین حسن دارد :

1- به پستان دام آسیبی نمیزند.

2- با توجه به عملکرد نرم و بدون صدا، شوک به حیوان وارد نکرده و سبب افزایش استرس آن نمیشود.

3- دستگاه به صورت اتوماتیک هنگام کم شدن شیر دهی ، شیردوشی را متوقف می کند .

شیر دوش دستی بز :

علاوه بر شیردوش های برقی برخی از نمونه های شیردوش نیز وجود دارند که به انها شیردوشهای دستی می گویند . در این شیر دوش ها شیردوشی با استفاده از اهرم موجود بر روی دستگاه و استفاده از نیروی وارد به این اهرم صورت میگیرد. در این روش نیز شیردوشی به روش نبضی بوده و آسیبی به دام وارد نمیشود.

بهداشت شیردوشی :

نکته ی حائزاهمیت رعایت بهداشت شیردوشی می باشد. با استفاده از این دستگاه ها دام به صورت ایزوله شیردوشی می شود و از این رو امکان وارد شدن آلودگی به داخل شیر امکان پذیر نمی باشد .

از سویی دیگر بهتر از اپراتور از نشستن دام بلافاصله پس از شیردوشی خوددار کند تا امکان الودگی پست ها که پس از شیردوشی بسیار حساس می شوند وجود نداشته باشند .

حمل شیر ها :

علاوه بر شیردوشی حمل شیرها به مقصد نیز با استفاده از ابزارهای بهداشتی و نوینی صورت میگیرد. این ابزارها به دو دسته ی ابزارهای حمل شیر کوچک و بزرگ تبدیل می شوند.

دستگاه های بزرگ بوده و به صورت تانکر بوده و به انها تانکر های حمل شیر گفته میشود و دستگاه های کوچک به صورت دبه های حمل بزرگ بوده که به انها بیدون یا ظرف حمل شیر گفته میشود.

نتیجه گیری :

افزایش بهداشت در تولید مواد خوراکی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار می باشد. استفاده از مواد بهداشتی در محیط کاری شما نشان از اهمیت شما به نظافت شخصی و جامعه می باشد .